Ontstaan van pigmentvlekken

Onder invloed van uv-stralen wordt melanine (pigment) in de huid aangemaakt. Hierdoor kleurt de huid bruin. Maar bij een verstoring van dit proces hoopt melanine zich op en kunnen pigmentvlekken ontstaan. Deze vlekken kunnen donkerder worden dan de eigen huidskleur, maar soms ook lichter. Hoewel de zon een belangrijke oorzaak vormt bij het ontstaan van pigmentvlekken, spelen ook aanleg, hormonale veranderingen en het gebruik van irriterende stoffen in cosmetica een rol.

Melasma (zwangerschapsmasker)

Melasma is een vorm van hyperpigmentatie die zich uit in donkerbruine, meestal grillig (symmetrisch) gevormde vlekken op de huid. De exacte oorzaak is nog onduidelijk, maar uv-stralen en aanleg spelen een belangrijke rol, evenals hormonale veranderingen zoals tijdens de zwangerschap. Melasma wordt dan ook wel eens zwangerschapsmasker genoemd. Ongeveer 87 procent van de vrouwen die last krijgt van melasma tijdens pilgebruik, zullen tijdens de zwangerschap ook melasma ontwikkelen.

Post-inflammatoïre hyperpigmentatie (irritatiepigment)

Post-inflammatoir wil zeggen na een ontsteking. Deze grillig gevormde plekjes ontstaan namelijk na wondjes, acne, huidirritatie of rond een operatielitteken. De toename van pigment is het gevolg van een ontsteking, die pigmentcellen stimuleert. Mensen met een donkere huidskleur hebben hier vaker last van dan anderen.

Pigmentatie contact dermatitis (Riehl’s melanosis)

Deze vorm van pigmentatie wordt gekenmerkt door bruine en blauwgrijze vlekken, meestal op de slapen en de wangen. De belangrijkste oorzaak bij deze pigmentverstoring zijn irriterende stoffen in cosmetica. Geraniol (een geurstof) is daarbij een van de bekendste uitlokkers.

Ouderdomsvlekken

Ouderdomsvlekken (of zonnevlekken) zijn uiteindelijk de meest voorkomende pigmentvlekken. Deze bruine plekjes ontstaan op plaatsen waar de huid het meest is blootgesteld aan de zon, zoals op de handen. Langdurige blootstelling aan de zon is dan ook de belangrijkste oorzaak.

Poikiloderma van Civatte

Poikiloderma van Civatte is een combinatie van kleine rode bloedvaatjes,  hyperpigmentatie (teveel pigment) en hypopigmentatie (te weinig pigment). Deze pigmentstoornis lijkt te worden veroorzaakt door zonschade, en dan met name door de combinatie zon en parfumgebruik. Poikiloderm-vlekken worden bij vrouwen vooral gezien in de hals, de huid direct onder de kin is meestal niet aangedaan. Hormonale veranderingen en aanleg spelen ook een rol.

Vitiligo

Bij vitiligo is geen sprake van pigmentophoping, maar juist van pigmentverlies. Door de afbraak van melanocyten - de cellen die pigment aanmaken - ontstaan er witte vlekken op de huid. De vlekken zijn vaak symmetrisch en komen voor op het gezicht, de nek, ellebogen, knieën, schenen en de bovenkant van de handen en voeten. Bij vitiligo vormt aanleg uiteindelijk de belangrijkste oorzaak.