Als je leest over producten met vitamine A, dan gaat het vaak over huidproducten tegen veroudering. Belangrijk te weten is dat met ‘vitamine A’ vaak een vorm van vitamine A wordt bedoeld. En daar zijn er veel van; ze heten ook wel retinoïden. Retinol is daarvan een voorbeeld.
Dat retinoïden de huid kunnen verjongen, ontdekte de dermatoloog Kligman per toeval in de jaren ’80. Hij onderzocht de werking van één specifieke retinoïde tegen acne: vitamine A-zuur (tretinoïne). Mensen kregen door tretinoïne inderdaad minder last van acne, maar opvallend was dat hun huid er ook een stuk jonger ging uitzien! Sindsdien is er veel onderzoek gedaan naar de effecten van deze en andere vormen van vitamine A op de huid, zoals retinol.
Wat doet retinol voor de huid? Retinoïden verbeteren de gezonde celdeling. En ze stimuleren de aanmaak van collageen (bindweefsel dat je huid verstevigt) en elastine (dat je huid veerkrachtig maakt). Ook remmen ze enzymen die collageen en elastine afbreken. Daardoor verdwijnen en verminderen rimpels. Tretinoïne is hierin de kampioen: het is inmiddels onomstotelijk vastgesteld dat je huid gladder en egaler wordt als je tretinoïne langere tijd gebruikt (8 tot 12 maanden).
Ren nu niet gelijk naar de winkel, want tretinoïne is alleen op recept verkrijgbaar. Dat heeft ermee te maken dat je voorzichtig met vitamine A-zuur moet omgaan: je moet het gebruik bijvoorbeeld rustig opbouwen. Anders kun je last krijgen van bijwerkingen krijgen op je gezicht, waaronder irritatie, droge huid, schilfers - en op langere termijn juist huidveroudering ...
Cosmetica met andere vormen van vitamine A zijn wel vrij verkrijgbaar. Inmiddels vind je retinol en flink wat vormen van vitamine A in diverse skincareproducten (stuk voor stuk tongbrekers): retinylpalmitaat, retinylpropionaat, retinaldehyde, retinyl retinoate, hydroxypinoacolone retinoate en retinol.
De verschillen in werkzaamheid zijn wel groot. Los van de werking geldt ook voor deze vitamine A-producten, en dus ook voor retinol, dat je het gebruik altijd rustig moet opbouwen. Raakt je huid geïrriteerd? Neem dan een stap terug, of besluit dat het product niet geschikt is voor jouw huid.
Retinol is veruit de bekendste vorm van vitamine A. En producten met retinol zijn enorm populair. Van alle vitamine A-vormen die geschikt zijn voor cosmetica, is retinol het meest gebruikt in onderzoeken. En wat blijkt: retinol kan zeker een verjongend effect hebben op de huid. Toch zijn producten met retinol niet zulke uitblinkers als je zou verwachten. Hoe kan dat dan?
Daar zijn twee redenen voor. Allereerst: onderzoeken naar retinol zijn gedaan met concentraties van 0,4% tot 1% (of zelfs meer). Maar in Nederland geldt een bovengrens van maximaal 0,3% retinol in skincare. Je kunt je afvragen of je retinolproduct dan nog effectief is.
Het andere belangrijke punt is dat retinol snel reageert met andere stoffen en dan zijn werking verliest. Dit gebeurt als er lucht of (zon)licht bij komt, maar ook door water en de reactie van oliën (waarin retinol is opgelost) met zuurstof uit de lucht.
Vanwege dat snelle verval wordt onderzoek naar dit ingrediënt vaak gedaan met ‘verse’ retinol. Maar cosmetica met retinol uit de (online) winkel is gemiddeld al een jaar eerder bereid. Grote kans dus dat de retinol daarin zijn werking al heeft verloren.
Bovendien moet de verpakking licht- en luchtdicht zijn (en dat is vaak niet zo). Anders verliest eventuele actieve retinol in je product, na openen binnen een paar dagen alsnog zijn werking. Dat zonlicht retinol inactiveert, is trouwens ook de reden dat ik adviseer retinolcrème sowieso niet overdag te gebruiken.
Ik moet er wel bij zeggen: er zijn producten die ‘ingekapseld’ retinol bevatten. Retinol is dan enigszins beschermd tegen verval. Van alle retinolproducten geven deze de meeste kans op resultaat. Desondanks heb ik een paar bedenkingen.
De minimaal benodigde concentratie (0,4%) zit er namelijk nooit in. Staat er op je skincare ‘met 1% ingekapseld retinol’ dan komt dit neer op maar ongeveer 0,07% retinol. Na een jaar blijft daarvan 40% over, maar alleen in het gunstigste geval: als de ingekapselde retinol in een goede formule zit, niet warmer is bewaard dan kamertemperatuur én de verpakking compleet zuurstofvrij en tegen licht beschermd is.
Ik zou producten met retinol dus laten staan, tenzij je het ergens koopt waar ze de stof ter plekke voor je bereiden en licht- en luchtdicht verpakken.
Ik wilde heel graag een serum ontwikkelen met een vorm van vitamine A, die effectief is én voor veel mensen geschikt. Voor een oudere en dunner wordende huid, maar ook bij verstopte poriën, een grove huidstructuur en pigmentvlekjes. Ook voor de gevoeligstee huid. Zelfs... bij rosacea en acne! Natuurlijk moet het product ook lekker zacht aanvoelen op je huid. Wel alle positieve punten dus, en niet de (huid-irriterende) bijwerkingen. En dat is gelukt, met mijn Vitamin A Serum.
Het serum is bijzonder zacht en daarmee ook geschikt voor de gevoeligste huid. Het blijft wel verstandig, zoals ik ook adviseer bij andere producten, om gebruik van het serum rustig op te bouwen. Heb je een gevoelige huid? Begin dan met een of twee keer per week. Gaat het goed? Bouw het gebruik dan op. Uiteindelijk kun je het Vitamin A Serum elke avond gebruiken.
Voor mijn serum koos ik een milde maar effectieve vorm van vitamine A: hydroxypinacolone retinoate. Voor het gemak: HPR. Deze stof is effectief bij een concentratie tussen 0,1% en 0,2%. Mijn Vitamin A Serum bevat 2% zogeheten granactive retinoid. Dat komt overeen met 0,2% HPR. Ik heb er ook extra kalmerende ingrediënten aan toegevoegd.
Om de HPR zo lang mogelijk effectief te houden, bieden we het serum aan in een licht- en luchtdichte verpakking. Om bacteriën geen kans te geven, zit er ook geen water in mijn Vitamin A Serum.
Heb je vragen of wil je advies? Laat het me gerust weten.
Gebruik liever geen producten met vitamine A als je zwanger bent of borstvoeding geeft. Ze zijn niet direct gevaarlijk hoor. Studies lieten zien dat je huid zulke producten nauwelijks opneemt. Maar uit voorzorg worden crèmes met retinoïden op recept (tretinoïde) officieel afgeraden tijdens de zwangerschap of bij borstvoeding. Voor vrij verkrijgbare cosmetica met retinoïden (zoals retinol), geldt zo’n medische waarschuwing niet - maar ik zou het zekere voor het onzekere te nemen.
Ik vertelde al dat niet elke huid vitamine A verdraagt. Bij rosacea bijvoorbeeld luistert het heel nauw. Dat is een aandoening van de gezichtsbloedvaatjes, die zorgt voor rode vaatjes in het gezicht, puistjes en … een heel gevoelige huid. Heb je rosacea en raakt je huid geïrriteerd door een retinolproduct? Kies dan voor een andere behandeling. Probeer bijvoorbeeld een crème met vitamine C en/of hyaluronzuur. Dit zijn ook goede alternatieven als je zwanger bent of borstvoeding geeft.
Booster voor je huid: vitamine C
Vitamine C is een van de best bestudeerde cosmetische ingrediënten: het is zeker dat deze vitamine de huid verbetert. Je huid heeft vitamine C nodig om zelf collageen aan te maken. Maar het ingrediënt doet meer goeds. Het werkt bij roodheid en helpt puistjes en pigmentvlekken verminderen. Onderzoek heeft laten zien dat de huid na langdurig gebruik van vitamine C egaler wordt en de huid haar stevigheid behoudt. Daar komt nog bij dat deze vitamine een antioxidant is en uv-schade kan beperken. Een booster voor je huid dus. Er zijn wel wat voorwaarden aan het gebruik van vitamine C. Dit ingrediënt werkt bijvoorbeeld het best in combinatie met andere antioxidanten, zoals vitamine E.
Snelle kampioen: hyaluronzuur
De stof hyaluronzuur zit van nature in je huid. Het vermindert rimpels ook, maar doet dat anders dan vitamine A en C. Het is dé kampioen vocht vasthouden: hyaluronzuur vult op korte termijn rimpels op en maakt ze zo (bijna) onzichtbaar. Meer vocht is bovendien goed voor de hydratatie en het volume van je huid. Handig als je ouder wordt, want dan breekt het lichaamseigen hyaluronzuur steeds meer af. Moet je hyaluronzuur dan smeren, injecteren of innemen als supplement? Kan alle drie. Het is bewezen dat hyaluronzuurcrèmes rimpels verminderen. Hyaluronzuur zit ook in sommige cosmetische fillers. Ook een supplement (120-240 mg hyaluronzuur per dag) kan kraaienpootjes verminderen. Kleine kanttekening: het effect is altijd tijdelijk. In welke vorm je hyaluronzuur ook gebruikt, het effect verdwijnt als je ermee stopt.
Retinol is een vorm van vitamine A. Dit ingrediënt vind je terug in skincareproducten en kan helpen tegen huidveroudering, maar dan moet deze stof wel 'vers gemaakt' zijn en in een voldoende hoge concentratie zijn toegevoegd aan je product.
Retinol kan rimpels verminderen, maar alleen als het ‘vers gemaakt’ is en bij voldoende hoge concentratie (0,4 tot 1%). Dat is nooit zo in Nederlandse cosmetica. Sommige cosmetica hebben ‘ingekapseld’ retinol; dat blijft ietsje langer stabiel maar heeft ook een heel beperkte werking.
Nee, mits je het gebruik van producten met retinol, of andere vitamine A-achtige stoffen, rustig opbouwt. Anders kunnen ze bijwerkingen geven, zoals huidirritatie en een droge huid.
Je moet het gebruik sowieso rustig opbouwen, om irritatie te voorkomen. Als je huid je retinolproduct verdraagt, kun je het dagelijks gebruiken. Liever niet overdag: door zonlicht verliest retinol zijn werking.
Combineer retinolcosmetica niet met peelende ingrediënten: ze versterken elkaar en dat kan teveel zijn voor je huid. Vitamine A-zuur (soms retinolzuur genoemd) is niet zomaar te combineren met andere ingrediënten, en mede daarom alleen op recept verkrijgbaar.
Lastig … Hyaluronzuur vermindert rimpels meteen maar kortdurend en wordt beter verdragen. Een vorm van vitamine A vraagt geduld. Maar deze stof werkt langdurig, mits je het gebruik rustig opbouwt: niet elke huid verdraagt vitamine A meteen.
Met ‘vitamine A’ bedoelen cosmeticaproducenten eigenlijk alle vitamine A-achtige stoffen (retinoïden). Retinol is één van de bekendste en meest onderzochte retinoïden.
Nee. Retinol verliest snel zijn werking en kan irriteren. Voor mijn Vitamin A Serum koos ik een andere, milde en effectieve vorm van vitamine A, hydroxypinacolone retinoate.
Te veel vitamine A kan schadelijk zijn voor je kindje. Je huid neemt nauwelijks retinol en andere vitamine A-achtige stoffen op uit cosmetica. Maar uit voorzorg adviseer ik toch: liever niet.
Wil jij op de hoogte blijven van de laatste nieuwtjes over de huid, de beste verzorging en de (nieuwste) producten? Meld je dan aan voor de nieuwsbrief van Dr. Jetske Ultee.
