Huilen lucht op, maar je wordt er niet altijd mooier van … Na een flinke huilbui kan je namelijk nog lang tegen dikke, rode ogen en wangen aankijken. Waardoor komt dat nu eigenlijk? En hoe kan je de zwelling en roodheid van je ogen en huid verminderen? Ik zocht het voor je uit.
Pfff ...
Ooit in de spiegel gekeken na het huilen? Grote kans dat je geconfronteerd werd met een opgezwollen huid en rode ogen. Pfff … het zou je bijna weer tot huilen brengen. Maar laten we er eens anders naar kijken: wat veroorzaakt eigenlijk dit effect? En kun je misschien allergisch zijn voor je eigen tranen? Lees mee!
Is huilen goed voor je?
Eigenlijk maken je ogen de hele dag door tranen aan. Tranen hebben namelijk een hele belangrijke functie. Het dunne laagje traanvocht houdt je ogen vochtig en beschermt ze tegen uitdroging. Daarnaast helpen tranen bij het wegspoelen van vuil, stof en andere deeltjes die in je ogen terecht kunnen komen. Heel functioneel dus, die tranen!
Wist je dat …
… echte tranen pas 4 tot 8 weken na je geboorte beginnen te vloeien? (Het eerste huilen gaat dus niet gepaard met tranen.)
… huilen vooral voorkomt in de kindertijd?
… vrouwen gemiddeld 4 tot 5 keer per maand huilen, terwijl mannen gemiddeld 0 tot 1 keer per maand huilen?
… tranen zowel door positieve als negatieve emoties kunnen worden opgewekt?
… bij het huilen zo’n 6 verschillende spieren in het gelaat betrokken zijn?
… huilen vaak ook gepaard gaat met geluid, rillingen of kippenvel, omdat het zenuwstelsel erbij betrokken is?
… ‘slaapzand’ in de ogen ontstaat door opgedroogd traanvocht met restjes vuil dat ’s nachts uit je ogen lekt?
Weg van tranen
Voordat tranen over je wangen rollen, leggen ze een unieke route af. De tranen komen namelijk uit de
traanklieren (die zitten in de oogkassen, net onder de uiteinden van de wenkbrauwen). Het vocht dat niet door de ogen wordt opgenomen, wordt dankzij het pompende effect van onze knipperende oogleden naar de binnenste ooghoeken geleid. Daar wordt het vocht via de traanbuisjes naar de neus afgevoerd. Tijdens een heftige huilbui stromen tranen dus niet alleen over je wangen, maar komen ze ook via kleine kanaaltjes in je neus terecht. Dat verklaart meteen ook het gesnotter bij het huilen.
Verschillende soorten tranen
Tranen kunnen om verschillende redenen tevoorschijn komen. Zo heb je de ‘basale tranen’ die nodig zijn om onze ogen en het hoornvlies vochtig, schoon en goed beschermd te houden. Dan zijn er de reflextranen, die ontstaan als reactie op een irritatie of prikkeling van buitenaf (zoals bij het snijden van uien). En je hebt emotionele tranen, deze worden opgewekt door emoties.
Bijzonder pijnstillend effect
Het vocht van tranen heeft een bijzondere
samenstelling. Het bestaat uit slijm, vet, zouten, bacteriëndodende enzymen en antistoffen. Interessant is dat de
samenstelling van tranen afhangt van de aanleiding van de tranen, zo blijkt uit onderzoek. Tranen worden namelijk aangestuurd door het zenuwstelsel, en emotionele tranen bevatten meer hormonen die een pijnstillend effect hebben en stress kunnen verminderen.
Tranen in beeld
Dit verschil in samenstelling verklaart mogelijk ook de ontdekkingen van de Amerikaanse fotografe Rose-Lynn Fisher. Zij vroeg zich af hoe tranen eruit zien onder de microscoop. En wat bleek? Elk type traan heeft een uniek uiterlijk! Ze besloot er een project van te maken en verzamelde heel wat tranen die ze koppelde aan de bijbehorende emotie. Door de tranen tussen twee glasplaatjes te plaatsen en met een microscoop te vergroten, wist ze de structuren duidelijk vast te leggen. Het indrukwekkende resultaat van haar foto’s is te zien in haar boek ‘
The Topography of Tears’.
Zo reageert je huid op tranen
Oké, nu je weet hoe tranen zijn samengesteld, kunnen we teruggaan naar de huid. Want daar gebeurt veel mee tijdens het huilen. Je doorbloeding neemt bijvoorbeeld toe, waardoor je huid roder wordt. En je traanklieren moeten ineens enorm hard werken, waardoor het lichaam meer bloed en vocht naar dit gebied stuurt en de
huid rond je ogen opzwelt. Een andere oorzaak van zwelling heeft te maken met een proces dat osmose heet. Ik zal dit even toelichten. Wanneer je huilt, dan wordt er water onttrokken uit andere cellen in het lichaam. Die cellen zullen hierdoor verhoudingsgewijs minder water en meer celzouten bevatten. Het water dat in de traanklier terecht komt is hierdoor waterig en minder zout dan het ‘normale’ vocht in je ogen, maar ook minder zout dan de cellen van je huid. Zout trekt vocht aan, dus wanneer die waterige tranen langs je huid stromen, wordt het traanvocht opgenomen door de zoutere cellen in je huid waardoor je huid wat opzwelt. Interessant hè! Zo kijk je toch even anders naar je huid na een huilbui.
Allergisch?
Maar kan je nu allergisch zijn voor je eigen tranen? Het antwoord is ja, in theorie kun je allergisch zijn voor water en zelfs voor je eigen tranen. Alleen is deze allergie echt zeldzaam. Als je hier last van hebt, dan reageer je ook op zweet en speeksel. Een dergelijke allergie heeft enorm veel impact op het dagelijkse leven, want huilen of elke vorm van inspanning kan een extreem pijnlijke ervaring zijn met huiduitslag en brandende jeuk als bijkomend nadelig effect. Afgezien van het lichamelijke ongemak is deze aandoening vaak ook emotioneel zwaar belastend. Om de jeuk te verminderen worden soms medicijnen voorgeschreven. Maar als de jeuk het gevolg is van een droge huid, dan is het advies om de huid te ontlasten door niet te vaak en niet te heet te douchen, de huid
zo mild mogelijk te reinigen en de huid direct na het wassen in te smeren. Een medicijn tegen deze allergie is er helaas nog niet.
Dit helpt om de effecten van tranen te verminderen
Wil je zwelling en roodheid zo snel mogelijk verminderen? Ik heb wat tips voor je verzameld, zodat je snel weer een stralende glimlach tevoorschijn kunt toveren.
Koelen en masseren helpt
Koel de huid af, bijvoorbeeld met een guasha of gezichtsroller uit de koelkast. Je kunt er de huid voorzichtig mee masseren. De koude zorgt voor vernauwing van de bloedvaatjes, waardoor de zwelling iets kan verminderen. Je kunt de huid ook koelen met een schijfje komkommer of met een vochtige handdoek.
Bepaalde massagetechnieken kunnen ook helpen om het vocht af te voeren. Door de huid heel zachtjes met pompende bewegingen van onder je ogen richting je slaap te masseren, help je het vocht af te voeren via de lymfebanen. Dit kun je gewoon met je vingertoppen doen.
Koude huidverzorging
Wat ook heel lekker is: je crème, serum of toner in de koelkast bewaren. De koele temperatuur kan iets helpen en het geeft een heel fijn gevoel.
Slaap iets hoger met je hoofd
Wat goed kan helpen bij ‘puffy eyes’ is om met je hoofd iets hoger te slapen dan normaal. Hierdoor zal het vocht niet in eventuele wallen blijven hangen, maar naar beneden zakken.
Oogdruppels
Je kent het gevoel vast wel: de extreem droge en gevoelige ogen die je ervaart na een dag veel huilen … Daar kunnen oogdruppels goed bij helpen. Je kunt deze bij de drogist halen. Zorg er wel voor dat je de gebruiksaanwijzing goed leest en opvolgt.
Voeding
Kijk ook eens naar welke voeding je huid nodig heeft. Beperk alcoholische drankjes en probeer niet te veel zout binnen te krijgen. Zorg er juist wel voor dat je genoeg water drinkt en voeg bananen, bonen, yoghurt en bladgroenten toe aan je voeding voor extra kalium (dit mineraal blijkt een belangrijke rol te spelen bij het regelen van de vochtbalans en de bloeddruk in het lichaam).
Kalmeren
Heb je last van onrustige huid met veel rode vlekken, dan kun je de huid goed kalmeren met een kompres van lauwwarme groene thee. Ook een extract van zoethoutwortel kan je huid tot rust brengen. Smeer als je huid nog vochtig is een goede hydraterende crème op je gezicht (bijvoorbeeld op basis van dimethicone, dat is ook een goede basis voor make-up).
Make-up
Je kunt rode vlekken op je huid verdoezelen door op die huiddelen een dekkende concealer of egaliserende foundation te gebruiken. Een concealer dekt doorgaans beter dan een foundation.
Probeer stress te verminderen
Als stress een reden is tot huilen, dan kan het de afgifte van het stresshormoon cortisol stimuleren. Deze stof verstoort de barrièrefunctie van de huid, net als de talgproductie, waardoor de huid gevoeliger en onrustiger wordt. Probeer daarom manieren te vinden om stress te verminderen.
Gun je ogen rust
Schermgebruik kan leiden tot droge, pijnlijke of vermoeide ogen. Gun je ogen daarom wat rust door afleidingen met schermpjes even links te laten liggen. De kans is dan ook groot dat je hierdoor minder stressvolle prikkels zult ervaren, wat ook beter is voor het herstel van je huid en je emoties.
Traanvocht is hot
Trouwens, wist je dat traanvocht een heel actueel onderwerp is van onderzoek? Tranen bevatten namelijk veel stoffen die kunnen wijzen op een bepaalde aandoening of op de aanwezigheid van virussen. Dankzij moderne technieken wordt het steeds makkelijker om diagnoses te stellen met slechts hele kleine staaltjes traanvocht. Vaak wordt hier nog bloed voor gebruikt, maar daarvoor zijn veel grotere volumes nodig. Ook bij neurologisch onderzoek kan traanvocht een vervanger zijn voor het hersenvocht dat normaal gesproken moeizaam via een ruggenprik wordt afgenomen. Ogen zijn namelijk uitstulpingen van de hersenen, en kunnen dus ook waardevolle informatie geven over hersengerelateerde aandoeningen. Wat mij betreft een geweldige ontwikkeling, omdat dit het onderzoekswerk voor zowel patiënten als artsen een stuk aangenamer en eenvoudiger maakt.
Traanflesjes?
Weleens gehoord van
traanflesjes? Archeologen hebben in veel graven uit de Griekse en Romeinse oudheid kleine vaasjes van terracotta en glas gevonden. Vroeger dachten ze dat hier tranen in werden bewaard van nabestaanden die rouwden om de dood van hun geliefde. Daar is alleen nooit bewijs voor gevonden. Wat ze inmiddels wél hebben ontdekt zijn restjes van parfum en zalven, wat suggereert dat deze flesjes werden gebruikt voor begrafenisceremonies. Doordat de Latijnse benaming ‘Lacrimarium’ nog naar het tranenverhaal verwijst, worden de flesjes nog steeds geassocieerd met dit verhaal. Je zult ze vast nog tegenkomen in musea, zoals in het
Rijksmuseum van Oudheden!
Bronnen
The neurobiology of human crying
What causes dark circles under the eyes?
Aquagenic Urticaria: A perplexing physical phenomenon
Tranen van wetenschappelijk geluk
Ocular and visual discomfort associated with smartphones, tablets and computers: what we do and do not know
Aquagene pruritus
Basal, reflex and psycho-emotional tears
