Collageen is een heel belangrijk structuureiwit, dat stevigheid geeft aan het lichaam en aan de huid. We hebben dit stofje in onze botten, pezen, haren en nagels, maar dus ook in onze huid. Collageen komt van het Griekse ‘kolla’, dat samenbinden of lijm betekent. Het houdt organen en weefsels als het ware op hun plek.
Collageen én het stofje elastine zijn een soort pilaren die de huid stevig houden. Als die pilaren omvallen, krijg je rimpels. Die afbraak kan komen door onder andere veroudering, roken, zon, suikers (glycatie) en luchtvervuiling ... Je lichaam kan niet alleen collageen afbreken, het maakt dit stofje ook aan – ook als je ouder bent. Maar op den duur gaat de afbraak van collageen helaas sneller dan de aanmaak.
Kan een collageensupplement innemen helpen tegen de afbraak van collageen? De wetenschappelijke studies lijken veelbelovend. Daaruit blijkt bijvoorbeeld dat als je het collageen aanvult, dat de huid minder rimpels vertoont, elastischer én meer gehydrateerd is. Ook is er in een ander onderzoek aangetoond dat het innemen van collageen zorgt voor een toename van collageen in de huid. Maar ik zeg er wel bij: veel van die studies zijn gesponsord door bedrijven die collageen verkopen. Maar je kan ook stellen dat er anders geen onderzoek zou zijn geweest.
Collageen kun je krijgen in poedervorm, als pil - hoewel dat niet veel voorkomt - en als drankje. Het collageen dat je in al die producten vindt, komt voornamelijk van runderen, maar ook wel van vissen, varkens of kippen. Dat wordt dan gehaald uit botten, pezen, de huid, het longweefsel of bindweefsel. Dit stofje is dan vaak een bijproduct dat anders verloren zou zijn gegaan. Bij viscollageen kun je bijvoorbeeld kiezen voor MSC-varianten, waarvoor geen extra vis gevangen is. De producenten gebruiken voor het collageensupplement dan filetsnijresten die anders weggegooid zouden worden.
In het beautyschap kun je heel veel verschillende soorten collageensupplementen vinden. Inmiddels is ook plantaardig collageen verkrijgbaar. Zo kan er collageen gehaald worden uit eierschaalmembraan. Dit is de enige vorm van collageen die geschikt is voor vegetariërs. Let op: er zijn ook vegan of plantaardige collageensupplementen die van losse aminozuren gebruikmaken (glycine, proline en hydroxyproline). Dit zijn kleine onderdeeltjes uit collageen. In echt collageen zijn deze losse aminozuren met elkaar verbonden in iets grotere eiwitten (peptides). We weten niet of vegan supplementen ook werken, daar is namelijk geen onderzoek naar gedaan. Maar we denken dat bij ‘normaal’ collageen juist die verbonden aminozuren zorgen voor de positieve werking.
Op de verpakking van collageen staat vaak dat het gehydrolyseerd is. Hoe zit dat precies? Dat proces verloopt als volgt: eerst wordt het collageen gedenaturatiseerd. Het wordt dan verwarmd op een temperatuur van meer dan 40 graden; hierdoor worden de eiwitstructuren die om elkaar heen zitten van elkaar gescheiden. Het collageen krijgt dan een andere structuur. Eigenlijk vergelijkbaar met een eitje dat je bakt: het eiwit kleurt dan van doorzichtig naar wit. Na de denaturatie hydrolyseert de producent het collageen. Er worden dan enzymen aan toegevoegd die het collageen afbreken in kleinere eiwitten: peptides en dipeptides.
Producenten hebben goede redenen om voor gehydrolyseerd collageen te kiezen in hun supplementen. Het verkregen collageen wordt namelijk heel dik als je het oplost in water. Hierdoor kun je het lastig innemen. Bij gehydrolyseerd collageen heb je hier geen last van. Drie andere voordelen van gehydrolyseerd collageen zijn: het is beter verteerbaar en je lichaam kan het gemakkelijk opnemen door de kleinere eiwitten. Bovendien kan door de verandering in structuur collageen ook nog werken als antioxidant (in deze blog lees je meer over het belang van antioxidanten voor je huid).
Of collageen duur is om te verkrijgen hangt vooral van het product af. Zo zijn duurzamere supplementen of poeders vaak prijziger dan de minder duurzame. Verder kan collageen uit verschillende bronnen komen en ook dat heeft invloed op de prijs. Niet alleen het verkrijgen van collageen kan het product kostbaar maken. Veel bedrijven voegen – vooral aan collageendrankjes – nog extra stofjes toe, bijvoorbeeld astaxanthine of hyaluronzuur, die ook iets voor de huid kunnen doen. Hierdoor wordt het product duurder.
Ik kom weinig collageenpillen tegen; vooral poeders en collageendrankjes zie ik vaak voorbijkomen. Dat komt waarschijnlijk doordat in pillen niet zoveel collageen ‘past’: je kunt met een poeder of drankje gewoonweg meer collageen innemen. Daarom kiezen producenten waarschijnlijk liever voor deze twee vormen in plaats van voor een pil. Wat is dan de beste keuze? Een poeder of een drankje? Eigenlijk maakt dat zoveel uit. Ze zijn niet zo heel anders: het poeder wordt namelijk uiteindelijk ook met water gemengd, waardoor je ook gewoon een drankje krijgt. De meeste mensen kiezen voor een poeder. Vooral voor het gemak: je kunt het toevoegen aan je smoothie, je yoghurt en zelfs aan je koffie.
Als je de vorm van je collageen weet – poeder of drankje – kun je ook nog kiezen voor allerlei doseringen. Moet je voor 1 gram gaan? Of kun je beter 10 gram collageen innemen voor meer resultaat? Je ziet in studies al effect bij lage innames: 1, 2.5 ,5 of 10 gram per dag, ook voor de huid. Die hoeveelheid is dus gewoon prima: meer dan 15 gram collageen per dag zou ik niet adviseren.
Mocht een collageen innemen echt werken, dan gaat collageen onder andere naar botten, pezen en gewrichten, maar ook naar de huid. Specifieker: het collageen komt in de dermis terecht, een huidlaag in de huid. Vermoedelijk zal dat aangevulde collageen niet voor altijd in de dermis blijven zitten. Het zal door veroudering, zon, roken, suikers en luchtvervuiling toch weer afgebroken worden. Mijn belangrijkste tip is dan ook: voorkom afbraak. Smeer je goed in tegen de zon en laat zoete voedingsmiddelen, hoe lekker ook, zoveel mogelijk links liggen. Want supplementen innemen als je een ongezonde leefstijl hebt, is toch een beetje dweilen met de kraan open.
Bekijk in het filmpje de antwoorden op deze en nog vele andere veelgestelde vragen over collageen.
Wil jij op de hoogte blijven van de laatste nieuwtjes over de huid, de beste verzorging en de (nieuwste) producten? Meld je dan aan voor de nieuwsbrief van Dr. Jetske Ultee.
