JAN | Januari 2019
Cosmetica Consternatie
By JAN

 
Heel de huid
Gepubliceerd: JAN
Datum: januari – februari 2019
Door: Karen van Ede
 
 

Over ingrediënten in cosmetica ontstaat soms ineens ophef.
Over parabenen bijvoorbeeld die kanker zouden veroorzaken, of oliën die de huid zouden verstikken. Is alle consternatie terecht? Dr. Jetske tackelt de hardnekkigste hypes. Lees het hier:

 
 

Cosmetica Consternatie

 

Soms ontstaat er ophef over de ingrediënten in cosmetica. Geruchten, die hardnekkig blijven rondzingen. Zo zouden parabenen kanker veroorzaken en oliën de huid verstikken. JAN legde kwesties voor aan dr. Jetske Ultee, onderzoeksarts in cosmetische dermatologie. En wat blijkt? Don’t believe the hype. Een kritische blik is prima – maar sla vooral niet door.

 
 

Wat: parabenen ofwel bewaarstoffen

Er is een groot verschil in veiligheid, effectiviteit, toxiciteit en het risico op allergie of irritatie van verschillende bewaarstoffen en de gebruikte hoeveelheid. Producten in potten hebben meer bewaarstoffen nodig dan producten in een luchtdichte verpakking. Producten die gekoeld bewaard worden en in kleine partijen worden geproduceerd kunnen ook met minder parabenen af. Maar een product zonder of met slechte bewaarstoffen is heel vatbaar voor besmetting. Het risico op huidproblemen is dan veel groter dan met een product met (goede) bewaarstoffen. Dat is ook de reden dat een product in de fabriek getest moet worden op de kans op groei van bacteriën en schimmels, zogeheten ‘challengetesten’. Besmette producten kunnen namelijk puistjes en ontstekingsreacties veroorzaken, irritatie van de huid, oogontstekingen en zelfs cellulitis. Helaas zijn er (kleine) bedrijfjes die zich niet aan de regels houden. Ook het zelf maken van producten brengt risico’s met zich mee.
 
Wat erover gezegd wordt
Parabenen in cosmetica kunnen in zekere mate door de huid dringen en er is aangetoond dat ze in het bloed en/of de urine van de mens kunnen voorkomen. Bij onderzoek op dieren is een zwakke oestrogene werking van parabenen gevonden, waardoor ze gerelateerd worden aan borstkanker. Jetske Ultee zegt: ‘Maar een direct verband tussen parabenen en borstkanker is nooit bewezen. En om te nuanceren: er zijn een hoop stoffen met een oestrogene werking. Denk aan lavendel en soja. En wist je dat parabenen van nature ook voorkomen in groenten en fruit? Ze zorgen op een “natuurlijke” manier dat bederf tegengegaan wordt.’
 
Wat ervan waar is
Jetske: ‘Het slechte imago van parabenen begint bij een studie uit 2004 (Darbre, in The Journal of Applied Toxicology-abstract). Ik vermoed dat de onderzoekster van tevoren geen idee had wat de impact van haar artikel zou zijn.’
 
Hoe dan wel?
Jetske: ‘In nieuwere producten kom je niet zo snel meer parabenen tegen. Dit is denk ik volledig te wijten aan de onrust die rond de ingrediënten ontstond. Tegelijkertijd zie je dat veel merken hierin een goede marketingstrategie zagen om “parabeenvrij” op de verpakking te zetten. Ik heb een waarschuwing voor mensen die “parabeenvrije” producten kopen: vaak zijn aan deze cosmetica juist ouderwetse bewaarstoffen toegevoegd die bij de consument geen alarmbelletje doen rinkelen maar die uiteindelijk een veel slechter veiligheidsprofiel hebben dan parabenen.’
 
 

Wat: alcohol

Alcohol kom je in enorm veel cosmeticaproducten tegen. Het verlengt de houdbaarheid van een product, lost ingrediënten op en zorgt ervoor dat werkzame stoffen dieper in de huid kunnen komen.
 
Wat erover gezegd wordt
Alcohol beschadigt de huidbarrièrefunctie. Het gevolg: niet alleen werkzame stoffen dringen makkelijker en dieper in de huid, ook bacteriën en irriterende ingrediënten. En dat wil je natuurlijk niet.
 
Wat ervan waar is
Jetske: ‘Betekent dit dat alle soorten alcohol in cosmetica niet goed zijn? Nee. Want je hebt alcohol en alcohol. Producten voor een vette huid en een huid met acne zitten helaas vaak vol met slechte soorten. Naast het beschadigen van de huidbarrièrefunctie lossen ze de natuurlijke vetten van de huid op. Dit veroorzaakt eerst een ‘fris’ gevoel, maar vaak zal de huid ook trekkerig gaan aanvoelen. En uiteindelijk raakt de huid geïrriteerd met een verergering van allerlei huidklachten. Vermijd producten met alcohol denat., SD alcohol ethanol, methanol, ethyl alcohol en isopropyl alcohol.’
 
Hoe dan wel
Jetske: ‘De zogeheten “vettige” alcoholsoorten houden juist het vocht vast in de huid waardoor deze zachter wordt. In de ingrediëntenlijst zie je ze terug als alcohol, cetearyl alcohol, myristyl alcohol, benehyl alcohol en stearyl alcohol. En als een ingrediënt onder aan de ingrediëntenlijst staat is het in kleine hoeveelheid gebruikt en hoef je je niet te veel zorgen te maken. Als de andere stoffen in het product er goed uitzien, kun je het gewoon zonder problemen blijven gebruiken.
 
 

‘Bij vaseline en minerale oliën schrikken mensen van dat afsluitende effect, het idee dat de huid niet ademt. Maar de huid ademt helemaal niet, die krijgt zuurstof via het bloed’


 
 

Wat: sls en sles

SLS is de afkorting van Sodium Lauryl Sulfate. Het is een surfactant ofwel een oppervlakte -actieve stof. Deze zorgt ervoor dat vet gemakkelijker oplost in water. Het is dus een krachtige wasstof.
 
Wat erover gezegd wordt
Ondanks alle negatieve berichten over Sodium Lauryl Sulphate is er geen bewijs dat de stof kankerverwekkend of toxisch is.
 
Wat ervan waar is
Jetske: ‘Het is wel de absolute koning op het gebied van huidirritatie. Sodium Lauryl Sulphate maakt al in een heel lage concentratie de buitenste huidlaag stuk. Het wordt daarom ook weleens gebruikt om andere werkzame stoffen dieper in de huid te laten dringen. ‘
 
Hoe dan wel?
Jetske: ‘Ik moet zeggen, ik kom Sodium LAURYL Sulfate (SLS) nog maar weinig tegen in ingrediëntlijsten. Over het algemeen wordt er tegenwoordig veel meer gekozen voor mildere alternatieven zoals bijvoorbeeld Sodium LAURETH Sulfate (SLES).’
 
 

‘Zogenaamd onveilige parabenen komen van nature voor in groenten en fruit’


 
 

Wat: vaseline en minerale oliën

Vaseline en minerale olie verschillen enorm qua look and feel, maar zijn allebei afkomstig van petroleum. Vaseline vind je terug op de ingrediëntenlijst als petrolatum. Minerale olie onder namen als liquid paraffin, liquid petrolatum, parafin oil, paraffinum liquidum, petrolatum liquid, petroleum oil, white mineral oil en white oil.
 
Wat erover gezegd wordt
Jetske krijgt veel vragen over minerale oliën. Zij zegt: ‘Mensen schrikken van dat afsluitende effect, het idee dat de huid niet ademt. Maar de huid ademt ook helemaal niet, die krijgt zuurstof via het bloed. Je krijgt van minerale olie ook geen puistjes. Talg kan gewoon uit de huid worden afgevoerd en verstopt de poriën niet. Sterker nog, er zijn veel studies die hebben aangetoond dat zelfs een 100 procent minerale olie op de huid geen puistjes veroorzaakt. Bij sommige mensen kunnen er wel vochtbultjes op de huid van het gezicht ontstaan doordat transpiratie niet goed wordt afgevoerd (miliaria rubra). Nog niet zo lang geleden was er ophef over minerale olie. Een Belgische consumentenorganisatie kwam met een bericht over schadelijke stoffen in lipverzorging . De organisatie testte 21 lipproducten en gaf maar liefst vijftien daarvan het predikaat “niet kopen”. In deze vijftien, waaronder bekende merken als Labello en Vaseline, vonden zij namelijk bepaalde schadelijke stoffen in de minerale oliën. Het gaat daarbij om zogeheten MOSH en MOAH (die afkortingen staan voor de Engelse benamingen Mineral Oil Saturated Hydrocarbons en Mineral Oil Aromatic Hydrocarbons.’
 
Wat ervan waar is
Jetske: ‘Naar deze stoffen is al heel veel onderzoek gedaan. Toch is dat uiteindelijk nooit aangetoond in grote kankerstudies bij mensen. Ik heb ook een paar kanttekeningen bij deze consumententest. De onderzoekers vergelijken de concentraties met de toegestane concentraties in voedingsproducten. En eigenlijk klopt dat niet: je eet namelijk niet je hele lipbalm. Verder geldt dat er al aparte regels zijn voor lipproducten. En als je bedenkt dat deze stoffen ook in producten zitten die we dagelijks eten, zoals olijfolie … Ik ben groot voorstander van een kritische blik op ingrediëntenlijsten. Maar de conclusies van deze test lijken me wat kort door de bocht. Minerale oliën en waxen worden voor gebruik in cosmetica zeer goed gezuiverd en de controle hierop is groot.’
 
Hoe dan wel?
Minerale oliën en vaseline doen niets meer dan hydrateren. Minerale oliën en vaseline worden graag geadviseerd door dermatologen, want ze kunnen huidirritatie door prikkels van buitenaf voorkomen en meehelpen om de huidbarrière te herstellen. Een bijkomend voordeel is dat de kans op allergieën zeer gering is.