Marie Claire | Juni 2020
Safe in de zon - De meestgestelde vragen
By Marie Claire

Gepubliceerd: Marie Claire
Datum: Juni 2020
Door: Marjolein Vermeij

Zonbescherming … daar wilde Marie Claire voor haar zomernummer álles over weten: krijg je geen vitamine D-tekort als je je insmeert? En moet je voor een hogere SPF kiezen als je een lichte huid hebt? Dr. Jetske Ultee en twee andere experts gaven uitgebreid antwoord. En – superleuk – Marie Claire tipt de Suncover vanwege de veilige filters en verzorgende ingrediënten.

 

Safe in de zon – De meestgestelde vragen

 

Is zonnebrandcrème slecht voor het milieu? En kan ik mijn fles van vorig jaar nu wel of niet meer gebruiken? Huidexperts geven antwoord op al je prangende vragen over zonbescherming.

 

Q – Waarom is zonbescherming zo belangrijk?

A – Je huid is je grootste orgaan en daar moet je zuinig mee omgaan. Met de jaren is door onderzoek steeds meer duidelijk geworden hoe schadelijk de zon is voor je huid. «Zonstraling verhoogt het risico op huidkanker, de snelst toenemende vorm van kanker in Nederland », zegt professor dr. Rosalie Luiten, hoogleraar Experimentele Dermatologie in het Amsterdam UMC. «De agressiefste en dodelijkste vorm van huidkanker is melanoom. Dit ontstaat uit de pigmentcellen in de huid. In een vroeg stadium kan een melanoom uit de huid worden weggehaald, maar een melanoom kan zich ook snel uitzaaien naar andere organen en dan wordt de ziekte gevaarlijk. Er zijn sinds een aantal jaar wel betere behandelingen voor uitgezaaid melanoom maar die werken nog niet bij alle patiënten. Voorkomen is dus beter dan genezen.» Professor dr. Rosalie Luiten doet met haar onderzoeksgroep in het Amsterdam UMC onderzoek naar onder andere pigmentstoornissen. Meer over deze onderzoeken is te lezen op pigmentfonds.nl. Maar naast het feit dat de straling van de zon kanker kan veroorzaken, is het ook een van de belangrijkste oorzaken van huidveroudering. Alle reden dus om jezelf goed te beschermen tegen de zon.

 

Q – Hoe werkt zonnebrandcrème nou precies?

A – Kort gezegd: zonnebrandcrème absorbeert of weerkaatst de straling in het zonlicht. Om goed te begrijpen hoe zo’n crème werkt, en wat het doet op je huid, is het belangrijk om eerst uit te leggen hoe zonlicht precies is opgebouwd. Licht bestaat namelijk uit verschillende soorten straling, die elk een ander effect op de huid hebben. Ten eerste is er UVB-straling, de straling die zorgt voor een bruin – of, als het misgaat, rood – kleurtje op je huid. Lange tijd maakte men zich alleen druk over dit type straling, totdat bleek dat ook een ander deel van het lichtspectrum, de UVA-straling, een schadelijke impact heeft op de huid. Doordat je huid van een teveel aan deze straling niet rood uitslaat – het rood worden is immers een waarschuwing van je huid om op te passen! – is die schade niet direct zichtbaar. En dat terwijl UVA-straling juist dieper doordringt in de huid en daarmee minstens zo gevaarlijk is. «Wat veel mensen niet weten, is dat UVA-straling dwars door glas en wolken heen gaat», zegt Sophie Vleugels, huidtherapeut bij SkinCeuticals. «Dat betekent dus dat je niet alleen in de zomer maar ook in de andere seizoenen je huid goed moet beschermen.» Dan is er nog infraroodstraling; deze genereert warmte, zorgt in de huid voor vrije radicalen – die het verouderingsproces van de huid versnellen – en breekt collageen af. «Dus wie zijn huid optimale bescherming gunt, brengt niet alleen elke dag een zonbescherming aan, maar ook een antioxidant die vrije radicalen neutraliseert », tipt Vleugels. En dan hebben we het nog niet gehad over de schade die zichtbaar licht én blauw licht (van je telefoon- of computerscherm) kunnen aanrichten. Kortom: een fatsoenlijke zonnecrème moet op z’n minst beschermen tegen beide soorten UV-straling, maar het liefst ook tegen de rest van het lichtspectrum. Wat zo’n crème precies doet om die schade te voorkomen? «Zonnebrandcrème werkt door UV-straling te absorberen of door die te absorberen én te weerkaatsen», legt Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie, uit. «Het filter in zonnebrandcrème vangt de straling dus weg, nog voordat die schade kan aanrichten aan de huidcellen.» En, minstens zo belangrijk om te weten: «Zonnefilters werken alleen preventief om UV-schade te voorkomen. Als de zonnebrand eenmaal is ontstaan, kunnen zonnefilters de schade niet ongedaan maken. Bij een opkomende zonverbranding is het dus zaak uit de zon te gaan», voegt prof. dr. Rosalie Luiten toe.

 

 

“Niet alleen in de zomer moet je je huid goed beschermen”

 

 

Q – Wat is het verschil tussen chemische en minerale filters?

A – Heel kort door de bocht: een chemisch filter trekt in je huid en absorbeert daar de straling, een mineraal filter legt een laagje over je huid en absorbeert en weerkaatst de straling. «In een chemisch filter zorgt het ingrediënt koolstof voor de bescherming, door simpel gezegd de UV-straling te absorberen», legt Jetske Ultee uit. «Koolstof vangt op die manier de straling weg, voordat die schade kan aanrichten aan je huidcellen» Hoe zo’n koolstofmolecuul vervolgens reageert, is een vrij technisch verhaal. Het komt erop neer dat de koolstof in beweging komt om de straling weer af te stoten, waarna het molecuul óf z’n werking verliest, óf weer een nieuw stukje UV-straling kan opvangen. «Als de koolstof zijn werking verliest, is het foto-instabiel: het filter kan door blootstelling aan de zon steeds minder goed UV-straling wegvangen. Daarom voegen fabrikanten vaak stabilisatoren toe, om te zorgen dat de filters hun werk kunnen blijven doen», licht Ultee toe. Gangbare chemische filters in zonnebrandcrème zijn bijvoorbeeld octocrylene en avobenzone. Dan de minerale filters, die dus niet in je huid trekken, maar erop blijven liggen. Ingrediënten waar je naar moet zoeken zijn titaniumdioxide en zinkoxide. «Een mineraal filter absorbeert én weerkaatst UV-straling. Niet door koolstof, maar door metaaloxiden» zegt Ultee. Omdat minerale filters dus op je huid blijven liggen, lieten ze nog weleens het bekende ‘witte waasje’ achter op je huid. Maar onderzoekers hebben niet stil gezeten, dus inmiddels zijn ook de meeste zonnecrèmes met minerale filters heel fijn in gebruik. Nog een verschil tussen chemische en minerale filters is de inwerktijd totdat het filter z’n werk kan doen. Huidtherapeut Vleugels: «Een chemisch filter trekt in je huid en absorbeert daar de zonnestralen. Het duurt gemiddeld 15 minuten voordat de crème is ingetrokken en de straling effectief geabsorbeerd kan worden. Doordat een mineraal filter als een spiegeltje op de huid ligt, is een mineraal filter dus direct na aanbrengen werkzaam.» Je hoeft trouwens niet per se te kiezen tussen één van beide, er zijn ook producten die een combinatie van minerale en chemische filters gebruiken, bijvoorbeeld de Ultra Facial Defense SPF50+ van SkinCeuticals.

 

 

Goeie formules & fijne texturen

Welke zonnebrand je fijn vindt, is een kwestie van smaak. De geur, de textuur, het soort flacon. Deze zonnecrèmes krijgen een plusje op één of meer van deze eigenschappen.

 

1. Niet schadelijk voor het milieu en daarom voorzien van het Nordic Swan Ecolabel. Biotherm waterlover Sun Milk SPF 30, 200 ml, € 35,90

2. Een vernieuwende textuur die bij het aanbrengen van een gel verandert in een verzorgende en beschermende olie. Clarins Sun Care Gel-Tooil SPF 50, 150 ml, € 31

3. Het Nederlandse merk Naïf is vegan en milieuvriendelijk, en bevat minerale zonnefilters. Naif Sunscreen SPF 30 body, 100 ml, € 21,95

4. De zonbeschermende waters van Vichy zijn er nu ook in SPF 50. Deze variant geeft het bruiningsproces een extra zetje. Vichy Capital Soleil Zonbeschermend water Optimale Bruine Teint. Spf 50, 200 ml, € 20,95

5. Bevat antioxidanten (vitamine E en edelweissextract) die ervoor zorgen dat deze crème ook een anti-aging-effect heeft. Sisley Super Soin Solaire Crème Soyeuse Corps SPF 30, 200 ml, € 134,50

6. Het merk Uncover Skincare komt uit de koker van expert Jetske Ultee. Met veilige filters én extra verzorgende ingrediënten. Uncover Skincare Suncover SPF 30, 250 ml, € 15,95

7. Een hoge factor met een textuur zo licht als water. Goed schudden voor gebruik. Lancaster Sun Protective Water SPF 50, 150 ml, € 35

 

 

 

Q – Wat zegt de SPF over mijn zonnebrandcrème?

A – De ‘sun protection factor’, afgekort de SPF, geeft aan hoe veel filter er in je zonnebrandcrème zit. Die factor zegt hoeveel langer je mét dan zonder filter in de zon kunt zitten zonder te verbranden. Een voorbeeld: met een goeie laag SPF30 kun je 30 keer langer in de zon zitten zonder te verbanden, dan wanneer je niet bent ingesmeerd. Maar: «Een SPF zegt eigenlijk alleen maar iets over de bescherming tegen UVB-straling en niets over UVA-straling», zegt Vleugels. Daarom is het dus belangrijk om te kiezen voor een zonnebrand die beschermt tegen beide vormen van straling. Beschermt de SPF van een chic merk beter dan die van een huismerkproduct? Nee, ze bieden exact dezelfde bescherming tegen de schade van de zon. De regels omtrent SPF zijn namelijk wettelijk vastgelegd: als de verpakking van je zonnebrandcrème zegt dat er SPF30 in zit, dan is dat ook echt zo.

 

Q – Is zonnebrandcrème slecht voor het milieu?

A – Je smeert een dikke laag zonnebrandcrème, laat die even intrekken en neemt een frisse duik in de zee. Je begrijpt dat er dan zonnecrème terechtkomt in het zeewater. Sommige ingrediënten – bijvoorbeeld oxybenzone en octinoxate, twee gangbare chemische filters in zonnebrandcrème – kunnen helaas onomkeerbare schade aanrichten. Vooral koraal is kwetsbaar. Zelfs kleine hoeveelheden van deze schadelijke ingrediënten kunnen koraal doden, en dat heeft impact op het hele ecosysteem van de zee. In Europa is de wetgeving vrij streng en oxybenzone vind je bijvoorbeeld nauwelijks meer terug in zonnebrandcrèmes. Niet alleen kleine, duurzame merken maken de switch naar milieuvriendelijker zonnecrèmes, ook de grote spelers doen dat steeds meer. In de Verenigde Staten is inmiddels ook een wet aangenomen die de ingrediënten die het schadelijkst zijn voor het milieu vanaf 2021 verbiedt. Minerale filters zijn minder schadelijk voor het milieu dan sommige chemische filters, maar dat wil niet zeggen dat álle minerale filters er goed mee wegkomen. Sommige merken gebruiken nano-varianten van minerale filters, zodat de crème geen witte waas op je huid achterlaat. Probleem is dat die deeltjes klein genoeg zijn om alsnog schade te kunnen aanrichten aan koraal, vissen en ander leven in de zee. Tip: het Nederlandse merk Naïf maakt fijne zonnecrèmes, die naast milieuvriendelijk ook nog huidvriendelijk en vegan zijn.

 

 

 

Er zijn gelukkig steeds meer milieuvriendelijke zonnecrèmes

 

 

 

Q – Kan ik die tube zonnebrandcrème van vorig jaar nog gebruiken?

A – «Op de verpakking van je beautyproducten staan altijd één of twee cijfers, gevolgd door een letter. Bijvoorbeeld: 12M. Dit betekent dat het product 12 maanden na openen nog goed te gebruiken is», zegt Vleugels. Dikke kans dat op je zonnebrandcrème óók staat dat-ie 12 maanden houdbaar is. Toch kun je dat restje van vorig jaar beter niet gebruiken. «Zonnebrandcrème ligt vaak op het strand in de volle zon en dat heeft invloed op de werking.» Iets om op te letten dus, dat je je zonnebrandcrème tijdens een dagje strand bewaart in de schaduw, in je strandtas, en nooit in de brandende zon. Jetske Ultee licht verder toe: «De houdbaarheidsaanduiding is slechts een deel van het  verhaal. Deze aanduiding zegt vooral iets over de stabiliteit van de crème, maar niet over de werkzaamheid van de filters.» En die filters, daar gaat het nou juist om bij een zonnebrandcrème. «Van bepaalde (chemische)  filters neemt de werking na opening sterk af. En voor álle zonnebrandproducten geldt dat ze door blootstelling aan licht en hitte uiteindelijk minder werkzaam worden. Daarom wordt in het algemeen aangeraden om toch ieder jaar een nieuw product te kopen. De kans is groot dat jouw fles flink heeft liggen opwarmen op het strand, in de auto of op je balkon», aldus Ultee. Better safe than sorry!

 

 

SPF op je lippen

Oké, je gezicht en lijf zijn goed beschermd, maar hoe zit het met je lippen? Die huid is een stuk dunner en kwetsbaarder, en er zit minder melanine in je lippen waardoor ze eerder verbranden. Dat kan zorgen voor blaren en velletjes, en is bovendien hartstikke pijnlijk. Van belang dus om ook je lippen te trakteren op een laag SPF. Een kleine greep uit het aanbod.

 

1. Voedt niet alleen, maar werkt dankzij antioxidant vitamine C ook anti-aging. Kiehl’s Butterstick Lip Treatment SPF 30, € 19

2. Kokosolie en vitamine E hydrateren je mond. En hij ruikt zo lekker! Bondi Sands Lip Balm, SPF 50+, € 6,12

3. Houdt je lippen soepel en beschermt met een factor, Hannah Full Lips, € 10,50

 

 

Q – Hoe vaak moet ik me opnieuw insmeren?

A – Het advies is om jezelf om de twee uur te voorzien van een nieuwe dosis zonnebrandcrème. «Maar,» zegt Vleugels, «ga je zwemmen, transpireer je of heb je je afgedroogd met een handdoek of kleding aan- en uitgetrokken? Smeer daarna dan meteen een nieuwe laag zonbescherming, anders ben je niet meer volledig beschermd.» Kortom: om de hele dag door goed beschermd te zijn, moet je écht vaak smeren. En naast zonnebrandcrème kun je ook andere maatregelen nemen om jezelf te beschermen tegen de zon, denk aan het dragen van beschermende kleding – halló, knappe kaftan – of iets op je hoofd (gelukkig zijn bucket hats en raffia hoeden deze zomer helemaal hot). De zonkracht is gemiddeld het hoogst tussen 12 en 3 uur ’s middags, dus blijf in die uren uit de zon. En, zegt Jetske Ultee: «Bedenk dat je zelfs in de schaduw of onder een parasol kunt verbranden, dus óók dan is insmeren belangrijk.» Vraag je je af hoe veel je per keer moet smeren? «De standaard voor de hoeveelheid “Zonnebrandcrème ligt op het strand vaak in de volle zon en dat heeft invloed op de werking” crème die je moet smeren is 2 mg per cm2, dan kom je uit op zo’n 30 ml voor het hele lichaam», zegt prof. dr. Luiten. «Dat betekent dat een fles of tube crème eigenlijk al na een aantal keer het hele lichaam insmeren leeg zou moeten zijn. Er wordt vaak te weinig gesmeerd, waardoor de mate van bescherming minder is dan wat de SPF op de tube aangeeft.»

 

Q – Is er een verschil tussen zonnebrandcrème voor mijn lichaam en mijn gezicht?

A – Wat de werking en filters betreft doet een zonnebrandcrème voor je lichaam exact hetzelfde als een zonnecrème voor je gezicht. Waarom zijn er dan toch aparte tubetjes speciaal voor het gezicht? En waarom zijn die kleine flesjes vaak ook nog eens duurder? Sophie Vleugels: «Een zonbescherming voor het lichaam is voller en rijker van textuur. Doordat deze zo romig is, vinden veel mensen ’m te vet voor hun gezicht. Aan een zonnecrème voor het gezicht worden bovendien vaak andere ingrediënten toegevoegd, wat deze ietsje duurder maakt.» Als we het hebben over extra ingrediënten, komen we weer uit bij die beschermende antioxidanten. Als je goed smeert, zijn de filters in je crème in staat het grootste gedeelte van de straling te blokkeren, maar dat zal nooit 100% lukken. Daar komen dus die vrije radicalen om de hoek kijken, die zorgen voor vroegtijdige huidveroudering. Antioxidanten zorgen ervoor dat deze vrije radicalen geneutraliseerd worden. Jetske Ultee: «Antioxidanten zijn geen overbodige luxe in een zonnebrandproduct voor het gezicht, de hals en de handen, omdat deze delen van je lichaam de meeste zonnestralen vangen.» Welke ingrediënten hierop duiden? «Niacinamide, vitamine C en E, ferulinezuur», zegt Ultee, om er een paar te noemen. En er zijn ook zonnecrèmes voor het gezicht die een subtiel kleurtje geven, wat fijn is als je geen makeup wilt dragen, maar wel een egale huid wilt. Of zonnecrèmes met een matterende werking die zorgen dat je huid gedurende de dag niet gaat glimmen.

 

 

 

“Je huideigen pigment biedt bescherming tot maximaal SPF 4”

 

 

 

Q – Mijn huid is van zichzelf al getint. Moet ik toch zonnebrandcrème gebruiken?

A – Mensen met een donkere huidskleur verbranden minder snel, én worden over het algemeen sneller bruin. Dat komt door de hogere concentratie melanine in de huid, die als een soort natuurlijke bescherming werkt. Maar: een donkere huid kan óók verbranden, dus het is niet zo dat je met een getinte huid geen zonnebrandcrème hoeft te gebruiken. Jetske Ultee: «Hoewel pigment helpt te beschermen tegen schade, is dit natuurlijke schild minder sterk dan je zou denken. Wetenschappelijke studies tonen aan dat een lichte huid die een kleurtje heeft door de zon beschermd wordt tot maximaal SFP 4. Bij een van nature donkere huid kan die bescherming oplopen tot ruim SPF 13.» Reden dus om je ook met een getinte huid óf een huid die al een kleurtje heeft toch te blijven beschermen. «Hoewel een getinte huid minder snel verbranding of roodheid vertoont dan een lichte huid, is er nóg een reden waarom je ook een getinte huid goed moet beschermen», voegt Sophie Vleugels toe. «Uit onderzoek is gebleken dat ongeveer 90% van de huidverouderingsklachten wordt veroorzaakt door zonnestralen. Denk aan fijne lijntjes, pigmentvlekken en verslapping van je huid. Iedere dag een zonbescherming én antioxidant smeren, biedt de ultieme bescherming.»

 

Na zon komt aftersun

Wat hebben alle aftersunproducten met elkaar gemeen? Ze bevatten een mix van kalmerende ingrediënten – denk aan aloë vera en komkommerextract – en hydraterende bestanddelen als glycerine en hyaluronzuur. Het is een misverstand dat je alleen aftersun hoeft te smeren als je huid onverhoopt toch tekenen van verbranding laat zien (foei!). Ook als je de hele dag braaf gesmeerd hebt en uit de felle zon bent gebleven, is je huid je dankbaar als je smeert met aftersun. Je huid zal zo minder snel vervellen en je tan blijft langer zichtbaar.

 

1. Met aloë vera en hyaluronzuur. Susanne Kaufmann After Sun Gel Moisturizing, 100 ml, € 43

2. Bewaar deze in de koelkast voor een extra verkoelend effect. Bondi Sands Aloe Vera After sun Gek Spray, 200 ml, € 16,42

3. Lavendelolie en aloë vera ruiken heerlijk samen. Coola Suncare ER+ Radical Recovery After-sun lotion, 180 ml, € 34

 

 

Q – Ik heb een zeer lichte huid. Moet ik een hogere factor gebruiken?

A – Je huideigen melanine vormt enige vorm van natuurlijke bescherming tegen de zon. Een huid met een lichte tint bevat minder melanine en is dus van nature minder goed beschermd tegen schade door de zon. «Er zijn twee soorten pigment die de huidskleur bepalen: eumelanine en pheomelanine», legt prof. dr. Luiten uit. «De meeste huidtinten bevatten een mix van beide vormen, en de balans tussen die twee bepaalt je huidskleur. Hoe meer eumelanine, hoe donkerder de huid, terwijl een lichte huid meer pheomelanine bevat. Eumelanine beschermt veel beter tegen UV-straling dan pheomelanine. Een lichte huid heeft dus van nature minder zonbescherming dan een donkere huid. Een hoge factor is dus aan te raden. Al is dat eigenlijk voor alle huidtypen het geval.»

 

Q – Als ik zonnebrandcrème smeer, krijg ik dan wel genoeg vitamine D binnen?

A – De zon op je huid zorgt niet alleen voor een kleurtje, het is ook bewezen goed voor je gemoedstoestand en je voorraad vitamine D. «In theorie zal een dik aangebrachte laag zonnebrandcrème met een hoge factor de aanmaak van vitamine D in de huid verminderen door het tegenhouden van UV-straling», zegt Jetske Ultee. «Toch hebben meerdere onderzoeken aangetoond dat normaal gebruik van een zonnebrandproduct, zelfs met een SFP30, geen invloed heeft op het ontstaan van een vitamine D-tekort.» Maak je je hier toch zorgen over, dan is het verstandig om even naar je huisarts te gaan. «Je kunt je hoeveelheid vitamine D namelijk ook aanvullen met de juiste voeding of met supplementen», voegt Sophie Vleugels toe.